نقشه مناطق تحت کنترل گروهها در یمن/ شریکی که سر شریک خود را بُرید

خبرگزاری مهر-گروه بین الملل: جنوب یمن پس از تسلط نیروهای موسوم به شورای انتقالی جنوب وابسته به امارات بر مناطق مختلف عدن شاهد تحولات جدیدی است. پس از درگیری هایی که چهارشنبه گذشته شروع شد و به تسلط نیروهای شورای انتقالی مورد حمایت امارات بر عدن ظرف چهار روز منجر شد، اختلافات ریاض و ابوظبی علنی شد و مقامات وابسته به کابینه عبد ربه منصور هادی به امارات حمله کردند و برخی از آنها از جمله احمد المیسری وزیر کشور این کابینه از سکوت عربستان در قبال این اقدام نیروهای اماراتی انتقاد کرد.

وی گفت: «عربستان در قبال آنچه طی چهار روز گذشته علیه ما رخ داد سکوت کرد و شریک ما سرمان را گوش به گوش بریدعربستان در قبال آنچه طی چهار روز گذشته علیه ما رخ داد سکوت کرد و شریک ما سرمان را گوش به گوش برید. سکوت ریاست جمهوری یمن در قبال تحولات یمن مشکوک بود و موفق نبود. ما به شکست اذعان می کنیم و به امارات به خاطر غلبه بر ما تبریک می گوییم اما این نبرد آخر نخواهد بود. ۴۰۰ نفربرزرهی امارات در جنگ مشارکت کرد و ما با سلاح سبک با آنها جنگیدیم».

مقامات وابسته به کابینه عبد ربه منصور هادی بر این باورند که امارات از زمان ورود به عدن در ۲۰۱۵ در راستای تضعیف این کابینه حرکت کرده است.

یاسین التمیمی تحلیلگر سیاسی جهان عرب به الجزیره گفت: «جنگ در عدن نمایانگر طرح زودهنگام امارات است تا ثمره تلاشهای خود در ایجاد معادله نظامی در عدن و برخی استانهای جنوبی را بچیند. از زوایه دیگر این به طرز تفکر محمد بن زاید مربوط می شود که خواست با برهم زدن اوضاع تفاوت میان اوضاع قبل و پس از عقب نشینی امارات را نشان دهد. عربستان بزرگترین بازنده تحولات جنوب یمن است و این در شرایطی است که زیر ضربات سنگین حوثی ها قرار دارد و اوضاع منطقه خطرناک است».

شورای انتقالی کیست؟

آنچه به مقاومت جنوب یمن موسوم است دارای دو شاخه سیاسی و نظامی است. شاخه سیاسی آن همان شورای انتقالی جنوب به ریاست عیدروس الزبیدی است که در سال ۲۰۱۷ با حمایت امارات تشکیل شده است و شاخه نظامی آن به نیروهای کمربند امنیتی موسوم است که شامل تشکیلات مسلحی است که از سوی امارات در مارس ۲۰۱۶ ایجاد شده اند و شمار زیادی نیرو دارد که امارات اقدام به تجهیز و آموزش آنها کرده است.

سیطره شورای انتقالی جنوب مورد حمایت امارات بر عدن و کنار زدن دولت عبد ربه منصور از گردونه و بیرون کردن آن، موازنه نظامی را تا حدود زیادی در یمن به ویژه در استانهای جنوبی برهم زد. نقشه مناطق تحت کنترل و نفوذ گروههای در یمن طی روزهای گذشته شاهد تحول اساسی شد.

مناطق تحت کنترل گروههای کدام است؟

شبکه الجزیره با اشاره به تحولات عدن  و تسلط نیروهای وابسته به امارات به مناطق تحت کنترل طرفهای درگیر در یمن پرداخته است.

مآرب: مناطق صرواح و حریب القرامیش در غرب این استان تحت کنترل ارتش و کمیته های مردمی یمن است و بقیه آن تحت کنترل نیروهای وابسته به سعودی هاست.

استانهای شبوه، الجوف و البیضاء: در استان شبوه هم نیروهای وابسته به امارات و هم نیروهای وابسته به سعودی ها حضور دارند. در استان الجوف نیز مناطق در شرق، مرکز و جنوب تحت کنترل نیروهای وابسته به سعودی هاست و بخش هایی هم  از استان البیضاء تحت کنترل نیروهای وابسته به سعودی هاست.

أبین: در این استان هم نیروهای کمربند امنیتی مورد حمایت امارات و هم نیروهای وابسته به سعودی ها هر دو حضور دارند.

لحج: در این استان هم نیروهای وابسته به سعودی و امارات قرار دارند.

المهرة: به طور کامل تحت کنترل نیروهای وابسته به سعودی هاست و نظامیان سعودی روز به روز در حالی که ساکنان این استان با آنها مخالفند حضور خود را در این استان بیشتر کرده اند.

الضالع: بخش اعظم آن در کنترل نیروهای وابسته به سعودی هاست و نیروهای کمربند امنیتی وابسته به امارات هم هستند. این استان زادگاه عیدروس الزبیدی رئیس موسوم به شورای انتقالی جنوب یمن است. مناطق دمت، قعطبه، جبن، الحشا در کنترل ارتش و کمیته های مردمی یمن است.

حضرموت: در این استان هم نیروهای وابسته به امارات و هم نیروهای وابسته به سعودی ها حضور دارند.

تعز: منطقه الحوبان و اطراف آن در این استان تحت کنترل نیروهای ارتش و کمیته های مردمی یمن است و بقیه مناطق تحت کنترل نیروهای وابسته به سعودی هاست.

أرخبیل سقطری: این استان تحت کنترل نیروهای وابسته به سعودی هاست اما نظامیان اماراتی هم در آن هستند.

الحدیدة: بخش اعظم آن تحت کنترل نیروهای ارتش و کمیته های مردمی یمن است به غیر مناطقی از جنوب آن که تحت کنترل نیروهای وابسته با سعودی ها و نیروهای طارق فرزند رئیس جمهور سابق یمن هستند که عبد ربه منصور هادی را به رسمیت نمی شناسند اما وابسته به امارات هستند.

مناطق تحت کنترل ارتش و کمیته های مردمی یمن: استان صنعا، صعده، إب، عمران، ذمار، ریمه، الحدیده، المحویت و حجه تحت کنترل ارتش و کمیته های مردمی یمن است.

پایان ماه عسل عربستان و امارات در یمن

جیمز فاروئل در مصاحبه با شبکه تلویزیونی الجزیره، درباره ارتباط تحولات شهر عدن گفت: به نظر من ماه عسل بین عربستان و امارات در یمن تمام شده است و این شرایط، تلاش های آنها در مبارزه با حوثی ها را تضعیف خواهد کرد. اماراتی ها در دیدگاه خود در برابر آنچه در یمن رخ می دهد، بازنگری کرده اند. ائتلاف به فرماندهی عربستان، مسیر مشخصی برای پیروزی ندارد. نزدیک شدن امارات و ایران، تهدیدی برای بقای این ائتلاف در یمن است و می تواند به تقویت موقعیت تهران در منطقه کمک کند».

تحولات عدن نشانه ناتوانی سعودی هاست

هشام جابر در مصاحبه با شبکه تلویزیونی الجزیره، در پاسخ به این سوال که آیا تحولات عدن با همدستی عربستان و امارات صورت می‌گیرد؟ گفت: «نه فکر نمی‌کنم چنین تصوری درست باشد، زیرا آنچه رخ می‌دهد به سود سعودی‌ها نیست. اگر چنین تصوری درست باشد، به معنای حماقت سعودی‌ها خواهد بود. به نظر من، تحولات عدن نشانه ناتوانی سعودیهاست. آن‌ها نخستین بار تصمیم عاقلانه‌ای گرفتند و از افراد مسلح خود در عدن خواستند تسلیم شوند، زیرا فهمیدند که توازن قدرت در این شهر به سود آن‌ها نیست. اگر این افراد مسلح تسلیم نمی‌شدند، جنگ خیابانی طولانی مدت در عدن رخ می‌داد.

وی افزود: امارات ۹۰ هزار شبه نظامی در جنوب عدن دارد که تسلیحات خوبی در اختیار دارند، در حالی که گروهی که عربستان از آن حمایت می‌کند ۱۵ هزار نیرو بیشتر ندارد و ضعیف استامارات ۹۰ هزار شبه نظامی در جنوب عدن دارد که تسلیحات خوبی در اختیار دارند، در حالی که گروهی که عربستان از آن حمایت می‌کند ۱۵ هزار نیرو بیشتر ندارد و ضعیف است. تردیدی نیست که بازنده اصلی تحولات عدن، عربستان است. امارات به این نتیجه رسیده است جنگ در یمن بیهوده است و راهبردی را برای خروج از این کشور اجرا می‌کند. شاید سعودی‌ها به دنبال سازش با امارات هستند تا بتوانند بر بعضی استان‌های جنوب یمن مانند حضرموت و شبوه تسلط داشته باشند. اما مسئله در عدن یعنی مرکز جنوب یمن به سود امارات پایان یافته است. آنچه در عدن رخ داد، تیر خلاص به دولت منصور هادی بود. کار ائتلاف سعودی در یمن تمام است.

هشام جابر افزود: منطق می‌گوید عربستان باید به دنبال راهبردی برای خروج از یمن با حداقل خسارت باشد. نمی‌گویم جنگ یمن یا نبردها در جنوب یمن تمام شد، بلکه آنچه در عدن رخ داد، فصل جدیدی از جنگ در یمن است. بدون شک آنچه در عدن رخ داد به سود حوثی هاست. حوثی‌ها شورای انتقالی را به رسمیت شناختند و تاکید کردند امکان تلاش برای یافتن راه حل برای بحران یمن ایجاد شده است. عربستان باید در سیاست‌های شکست خورده خود بازنگری کند. بزرگترین ناکامی عربستان جنگ یمن است که پس از چهار سال جنگ به نتیجه‌ای نرسیده است.

وی افزود: سعودی‌ها باید با صراحت از اماراتی‌ها سوال کنند که چرا راهبرد خروج از یمن را در پیش گرفته اند و چرا کانال‌های تماس با ایران برقرار کردند؟ تکیه سعودی‌ها به آمریکا بی نتیجه بود و سعودی‌ها باید از دور باطل که جز شکست برای آن‌ها نتیجه‌ای ندارد، خارج شوند. سعودی‌ها می‌توانند در سیاست‌های خود در منطقه بازنگری کنند که نخستین گام آن باید در یمن باشد و دومین گام را هم باید در برابر ایران بردارند. به ویژه که تهران دست خود را به طرف ریاض دراز کرد. سعودی‌ها باید سیاست فرار به جلو را که نتیجه‌ای برای آن‌ها نداشته است، کنار بگذارند. سعودی‌ها در این صورت می‌توانند باقی مانده اعتبار، منافع و ثروت خود را حفظ کنند».

دیگر ائتلافی در کار نیست و عربستان و امارات دو برنامه کاملا جداگانه با یکدیگر دارند

عمر عیاصره روزنامه نگار اردنی درباره درگیریها در عدن  به الجزیره گفت: «بحران واقعی کشمکش بین عربستان و امارات است. در برابر آنچه در یمن رخ می دهد، دیگر نمی توان از عبارت ائتلاف استفاده کرد، زیرا دیگر ائتلافی وجود ندارد. عربستان و امارات دو برنامه کاملا جداگانه با یکدیگر دارند. هر چند که تاکنون شاهد درگیری لفظی و رسانه ای بین ریاض و ابوظبی نبوده ایم. پس از این درگیریها، همچنین دیگر نمی توانیم از دولت قانونی سخن بگوییم. به اعتقاد من، عربستان پس از متحمل شدن تلفات و خسارت های سنگین، در یمن شکست خورد.  به اعتقاد من، امارات در این جنگ برنده شد، زیرا توانست جنوب یمن را به کنترل خود درآورد و توانست سعودیها، دولت منصور هادی و اعضای حزب اصلاح را از عدن بیرون کند. نباید واقعیت ها در یمن را نادیده گرفت.

عیاصره افزود: نمی توان به اقدامات ائتلاف در ویران کردن یمن و ایجاد گروه های شبه نظامی در این کشور بی توجهی کرد. تا چند روز دیگر، چیزی از دولت قانونی در یمن نخواهیم شنید. تحولات جدیدی در صحنه یمن ایجاد شده است که بزرگترین بازنده آن عربستان است. شورای انتقالی جنوب در یمن، با اجازه امارات عمل می کند. شورای انتقالی هم اکنون ۳۰ تا ۹۰ هزار جنگجو دارد که امارات تامین مالی آنها را برعهده گرفته است. نباید واقعیت ها را وارونه جلوه داد. امارات پس از چهار سال تلاش برای شکست دادن انصارلله، موضع خود را تغییر داد. امارات چرخش بزرگی در روابط خود با ایرانیها و انصارالله داشته است. ابوظبی برنامه های خاص خود را در یمن به دور از ریاض پیگیری می کند. امارات در حال ایجاد شرایط متفاوت در جنوب یمن به سود خود بود. عربستان در حال ارزیابی توازن قدرت در عدن است. عربستان نمی تواند با صراحت امارات را محکوم کند، زیرا تنها متحد باقی مانده برای ریاض است. عربستان به امارات اجازه داد تا بخش های مهمی از یمن را در کنترل خود درآورد و اکنون سکوت کرده است.

وی خاطر نشان کرد: عربستان درک می کند که ائتلاف در یمن سقوط کرده است. عربستان نتوانست بحران یمن را با درایت و درست مدیریت کند و با وجود هزینه های سنگین در یمن، بزرگترین بازنده در این جنگ است. تفکر راهبردی عربستان بسیار ضعیف است. سعودیها به شدت در یمن در تنگنا قرار گرفته اندسعودیها به شدت در یمن در تنگنا قرار گرفته اند. سوال بزرگ آن است که سعودیها چگونه خود را از باتلاق شکست ها در یمن خارج خواهند کرد؟ شورای انتقالی کنترل عدن را در دست گرفته است. دیگر نمی توان از وجود اتاق مشترک عملیات بین عربستان و امارات سخن گفت. عربستان به دنبال راهی است تا راهی برای خروج از بن بست در یمن پیدا کند که آبرویش حفظ شود و کمترین خسارت ها را برای آن به همراه داشته باشد. انصارلله متغیر مهمی در معادلات یمن هستند که نمی توان آنها را نادیده گرفت. در جنوب یمن هم اماراتی ها توسط عوامل نیابتی خود، به بازیگر اصلی تبدیل شدند».

اما آنچه درباره تحولات عدن می توان گفت این است که امارات آخرین میخ را بر تابوت آنچه عربستان مشروعیت عبد ربه منصور هادی می خواند، زد. در واقع آنچه از ریاست عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور مستعفی و فراری مانده بود با حذف نیروهایش از عدن که آن را پس از فرار به عنوان پایتخت موقت برگزیده بود، برباد رفت. سکوت مرگباری بر عبد ربه منصور هادی سایه افکنده است.